L-Istorja tas-Sigurtà Soċjali f’Malta

Ħarsien Soċjali f’Malta

L-iżvilupp tas-servizzi tas-sigurtà soċjali f’Malta jista’ jiġi ntraċċat lura għal taħt it-tmexxija tal-Ordni tal-Kavallieri ta’ San Ġwann fuq il-gżejjer Maltin. Għalkemm saż-żmien li l-Kavallieri ġew f’Malta fl-1530 evolvew f’Ordni Militari, bħala ospitaljeri xorta ddedikaw ruħhom għall-kura tal-morda u l-foqra. Minbarra fortifikazzjonijiet difensivi, bnew sptar imdaqqas fil-belt kapitali l-ġdida u kienu impenjati f’għadd ta’ entitajiet tal-karità. Kienu involuti attivament f’attivitajiet umanitarji biex jassistu l-foqra fi flus kontanti jew kawżi oħra li jkun jistħoqqilhom.

Iżda, ma kienx qabel is-seklu 19 li l-ewwel benefiċċju soċjali mogħti mill-Istat ġie introdott f’Malta. Dan il-benefiċċju kien f’forma ta’ skema ta’ pensjoni mnedi fl-1885 għall-membri tal-korp tal-pulizija, u li ftit snin wara, ġie estiż għall-impjegati taċ-ċivil.

Inizjattivi leġiżlattivi

L-ewwel żvilupp fil-qasam tal-politika soċjali seħħ fl-għoxrinijiet bl-għoti ta’ awtoregolazzjoni mill-Gvern Ingliż wara l-Ewwel Gwerra Dinjija fl-1921 u t-tbatija soċjoekonomika li seħħet wara. Il-programm leġiżlattiv kien jinkludi l-għoti ta’ pensjonijiet lil romol u ltim ta’ uffiċjali pubbliċi mejta fl-1927.

Dan ġie segwit mill-ewwel skema ta’ assigurazzjoni soċjali sentejn wara, mfassla biex tikkumpensa lill-ħaddiema li sofrew ġrieħi fuq ix-xogħol. Il-benefiċċji ġew iffinanzjati permezz ta’ fond regolat mill-Att dwar il-Kumpens tal-Ħaddiema. Il-kontribuzzjonijiet lejn il-fond kienu obbligatorji u maqsuma ugwalment minn min iħaddem, l-impjegati u l-Istat.

It-taqlib politiku u l-bidu tat-Tieni Gwerra Dinjija waqqfu l-programm leġiżlattiv, li, madankollu, reġa’ kompla bis-seħħ tal-awtogovernanza fl-1947.

L-ewwel miżura f’Awissu tal-1948 kien l-Att dwar il-Pensjonijiet għax-Xjuħ li pprovda għall-ħlas tal-pensjonijiet lil persuni anzjani li qatt ma kienu ħadmu. B’differenza mill-Att dwar il-Kumpens tal-Ħaddiema, l-iskema ma kinitx iffinanzjata permezz ta’ kontribuzzjonijiet, iżda l-applikanti kellhom jgħaddu minn test tal-mezzi finanzjarju. Din kienet segwita ftit tas-snin wara bi skema ta’ għajnuna finanzjarja (magħrufa bħala Relief) għal familji fil-bżonn li l-kapijiet tagħhom kienu qiegħda bla mpjiieg.

Sena Kruċjali

L-1956 kienet sena kruċjali għas-sistema tas-sigurtà soċjali bis-saħħa ta’ żewġ liġijiet ewlenin – l-Att dwar l-Assistenza Nazzjonali u l-Att dwar l-Assigurazzjoni Nazzjonali, u l-ħolqien konkorrenti tad-Dipartiment tas-Sigurtà Soċjali. L-għajnuna soċjali u medika ngħatat lil kategoriji differenti ta’ persuni vulnerabbli mingħajr ma kellhom għalfejn iħallsu l-ebda kontribuzzjoni. Dawk il- kapijiet tal-familja li kienu bla xogħol, jew qed ifittxu impjieg jew li ma setgħux jaħdmu minħabba mard, ingħataw l-għajnuna soċjali. Jekk il-benefiċjarji kienu qed joqogħdu f’dar mikrija, l-assistenza tagħhom kienet miżjuda b’Benefiċċju tal-Kera.

Persuni li jbatu minn mard kroniku saru intitolati għal assistenza medika, irrispettivament mir-riżorsi finanzjarji tal-familja tagħhom. Il-leġiżlazzjoni introduċiet ukoll kura istituzzjonali bla ħlas għall-anzjani, kura u t-trattament bla ħlas fl-istituzzjonijiet u l-isptarijiet kollha mmexxija mill-Istat.

L-Att dwar il-Kumpens tal-Ħaddiema ġie mħassar u sostitwit b’liġi li tipprovdi għal skema komprensiva ta’ assigurazzjoni soċjali ffinanzjata permezz ta’ kontribuzzjonijiet imħallsa b’mod obbligatorju mill-impjegati, minn min iħaddem u mill-Istat. L-iskema kopriet firxa wiesgħa ta’ benefiċċji, allowances u pensjonijiet, minbarra kontinġenzi li jkopru mard, korrimenti jew mard relatati max-xogħol, qgħad, romol, ltim u anzjanità.

Sena wara l-Gvern estenda d-dispożizzjonijiet tal-Att dwar il-Pensjonijiet tal-Età għal persuni neqsin mid-dawl li kellhom erbgħin (40) sena jew aktar. Fl-1962, l-età sabiex tikkwalifika tnaqqset għal erbatax (14) il-sena biex tallinjaha mal-età tat-tluq mill-iskola ta’ dak iż-żmien.

L-Att dwar l-Assigurazzjoni Nazzjonali ġie emendat fl-1965 biex jinkludi persuni li jaħdmu għal rashom u persuni mhux impjegati, u b’hekk ġab l-iskema applikabbli għal firxa wiesgħa tal-popolazzjoni Maltija. Fl-istess sena l-Pensjoni tal-Invalidità ġiet miżjuda mal-lista tal-miżuri soċjali.

Is-Sebgħinijiet

Matul is-sebgħinijiet ġew varati għadd ta’ miżuri soċjali innovattivi. Dawn kienu jinkludu:

L-eliminazzjoni tad-distinzjoni bejn l-irġiel u n-nisa fir-rigward tal-kontribuzzjonijiet u l-benefiċċji. (1971)
L-introduzzjoni tal-ħlas ta’ Bonus annwali lill-pensjonanti kollha tas-Sigurtà Soċjali u r-benefiċjarji tal-Assistenza Soċjali. (1972)
It-twaqqif ta’ Allowances tat-Tfal li minnhom ibbenefikaw eluf ta’ familji u tfal. (1974)
Tnediet Pensjoni tad-Diżabilità mhux kontributorja fl-istess sena. Kopriet wkoll persuni li jbatu minn diżabilità mentali severa jew minn paraliżi ċerebrali. Fis-sena ta’ wara l-pensjoni ġiet estiża għal kategoriji oħra ta’ persuni b’diżabilità severa.
B’mod sinifikanti, il-Pensjoni ta’ Żewġ Terzi daħlet fis-seħħ fl-1979, flimkien ma’ skema ta’ pensjoni tar-romol ikkalkulata fuq il-qligħ tar-raġel deċedut tagħhom. L-iskemi l-ġodda ġew issupplimentati b’sistema ta’ kontribuzzjonijiet riformata applikabbli kemm għal persuni impjegati kif ukoll għal persuni li jaħdmu għal rashom.
Ġiet introdotta ukoll Pensjoni Minima Nazzjonali sabiex tiżgura li persuni li japplikaw għal pensjoni kontributorja ma jaqgħux taħt ċerta rata tal-pensjoni sakemm ikollhom rekord sħiħ tal-kontribuzzjoni għall-kreditu tagħhom.

It-Tmeninijiet

Id-deċennju ġie kkaratterizzat mill-approvazzjoni tal-Att dwar is-Sigurtà Soċjali mill-Kamra tad-Deputati biex jinkludi b’mod komprensiv id-dispożizzjonijiet ta’ tliet liġijiet separati li jirregolaw il-Pensjonijiet Kontributorji, l-Assistenza Nazzjonali u l-Assigurazzjoni Nazzjonali f’leġiżlazzjoni waħda.

Il-miżuri li saru fis-snin tmenin kienu jinkludu l-introduzzjoni tal-Benefiċċju tal-Maternità għal persuni li jaħdmu għal rashom u għal nisa qiegħda fl-1981. Il-benefiċċju jkopri t-tmien (8) ġimgħat qabel il-ħlas u l-ewwel ħames (5) ġimgħat wara t-twelid. Il-Benefiċċju tal-Leave tal-Maternità jingħata lil nisa li jagħżlu leave tal–maternità permezz ta’ min iħaddimhom u jiddeċiedu li jestendu l-ġimgħa tal-maternità tagħhom b’erba’ (4) ġimgħat. Ir-rata pagabbli ta’ kull ġimgħa hija daqs il-paga minima nazzjonali.

L-Għajnuna Soċjali ġiet estiża fl-1986 għal nisa romol jew mhux miżżewġin li kienu qed jieħdu ħsieb b’mod regolari ta’ qarib anzjan jew b’diżabilità.

L-Allowance għat-Tfal b’Diżabilità ġiet maħluqa fl-1988. Din titħallas lill-ġenituri ta’ tfal b’diżabilità.

Id-Disgħinijiet

F’dan id-deċennju ġew introdotti għadd ta’ miżuri soċjali ġodda jew imtejba:

L-introduzzjoni ta’ Pensjoni tar-Romol u Allowance Supplimentari ta’ Ltim. (1991)
Persuni mhux miżżewġin jew romol li jieħdu ħsieb ġenitur li juża siġġu tar-roti jew ikkonfinat f’sodda ngħataw Pensjoni tal-Carer. (1992)
Allowance Supplimentari bdiet titħallas lil ċittadini lid-dħul finazjarju totali tagħhom waqa’ taħt ċertu livell. (1996)
L-iskema tal-Allowance tat-Tfal ġiet riveduta u l-intitolament sar soġġett għal test tal-mezzi tad-dħul dikjarat mill-membri tal-familja. (1996)
It-tifsira tat-terminu ‘Pensjoni tas-Servizz’ ġie definit b’mod aktar preċiż. B’riżultat ta’ dan, il-pensjoni tas-servizz għall-valutazzjoni tal-pensjoni tas-sigurtà soċjali bdiet tiġi ikkunsidrata biss sakemm ir-rata oriġinali tat-tali pensjoni kienet ‘il fuq minn €466 fis-sena u ma kinitx ġiet kommutata kollha. Jekk dan kien il-każ, il-pensjoni tas-servizz tittieħdet bir-rata oriġinali tagħha, jiġifieri, meta kienet l-ewwel irċevuta mill-pensjonant jew mill-konjuġi, fil-każ ta’ Pensjoni tar-R (1997)
Id-diskriminazzjoni li kienet teżisti s’issa bejn l-irġiel u n-nisa fl-għoti tal-Pensjoni tar-Romol ġiet eliminata. L-emendi stabbilixxew li l-benefiċċji kontributorji kollha applikabbli għal armla kellhom japplikaw għal armel mutatis mutandis. (1998)
L-emendi neħħew ukoll id-diskriminazzjoni fl-għoti tal-Benefiċċju tal-Mard. S’issa, mara miżżewġa ma kienitx tikkwalifika għar-rata tal-Benefiċċju għal Mard applikabbli għal raġel miżżewweġ. Bil-miżuri l-ġodda, kemm l-irġiel miżżewġa kif ukoll in-nisa, tqiegħdu fuq l-istess livell sakemm il-konjuġi tagħhom ma kienx impjegat bi qligħ.
Fl-istess sena, wara aktar minn erba’ deċennji, ir-responsabbiltà tal-ġbir u l-infurzar tal-Kontribuzzjonijiet tas-Sigurtà Soċjali għaddiet mid-Dipartiment tas-Sigurtà Soċjali għad-Dipartiment tat-Taxxi Interni.
Id-deċennju għalaq b’reviżjoni tar-rata tal-Kontribuzzjoni tas-Sigurtà Soċjali għall-impjegati. Din żdiedet minn 8.33% għal 10%.

Bidu tas-Seklu 21

Sa mill-bidu tas-seklu, l-ħarsien soċjali ġie msaħħaħ bl-attivazzjoni ta’ riformi soċjali u titjib tal-benefiċċji mmirati biex iżommu s-sistema tas-sigurtà soċjali aġġornata mal-ħtiġijiet u l-isfidi soċjali li qed jinbidlu.

Barra minn hekk, bid-dħul ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea (UE) fl-2004, il-benefiċċji soċjali saru disponibbli għaċ-ċittadini kollha minn stati membri oħra tal-UE u reċiprokament Maltin, saru eliġibbli għal benefiċċji minn stati oħra tal-UE.

Pensjonijiet

Minħabba li l-popolazzjoni f’Malta qed tixjieħ, ingħatat prijorità lil miżuri mfassla biex isaħħu s-sostenibbiltà u l-adegwatezza tal-pensjonijiet.

Ir-riforma bdiet fl-2006 biż-żieda tal-età tal-irtirar minn wieħed u sittin (61) sena għall-irġiel u sittin (60) sena għan-nisa għal ħamsa u sittin (65) sena għaż-żewġ sessi. Fl-istess ħin il-perjodu kontributorju żdied ukoll għal erbgħin (40) sena filwaqt li għaxar (10) snin wara żdied b’sena oħra għal persuni mwielda mill-1969 ‘l quddiem.

F’termini ta’ sostenibbiltà, mill-2016 il-miżuri adottati ġew imfassla primarjament biex jinċentivaw lill-pensjonanti biex jibqgħu attivi fis-suq tax-xogħol lil hinn mill-età statutorja tal-irtirar u biex jiżguraw li, maż-żmien, jinżamm bilanċ ġust bejn il-kontribuzzjonijiet u l-benefiċċji għal ġenerazzjonijiet lli jmiss. Impjegati fis-settur privat li jagħżlu li jibqgħu jaħdmu, issa għandhom l-għażla li jiddifferixxu l-pensjoni tal-irtirar tagħhom. Meta jagħmlu hekk, jiksbu żidiet perċentwali annwali fir-rata tal-pensjoni tagħhom, li jiddependi fuq kemm jibqgħu fl-impjieg (massimu ta’ 23% jekk il-pensjoni hija differita għal 4 snin). Fl-2019 l-inċentiv ġie estiż ukoll għall-impjegati fis-settur pubbliku.

F’termini ta’ adegwatezza, diversi miżuri twettqu biex jiżdiedu l-pensjonijiet u fl-istess waqt jitjib il-livell ta’ għajxien tal-anzjani u jitnaqqas ir-riskju ta’ faqar.

Miżuri biex jingħalaq id-divarju fil-pensjoniiet

Ir-riforma tal-2006 ħolqot divarju bejn pensjonanti li twieldu qabel l-1962 u dawk li twieldu wara. Filwaqt li ż-żidiet annwali fir-rati tal-pensjoni ta’ dawk li twieldu qabel kienu limitati biss għaż-żieda għall-ogħli tal-ħajja, għal dawk li twieldu wara l-1962 kellhom il-garanżija li l-pensjoni tagħhom tiżdied b’rata perċentwali kkalkulata skont mekkaniżmu li jieħu nkonsiderazzjoni 70 fil-mija taż-żieda fil-pagi u 30 fil-mija fuq iż-żieda fl-inflazzjoni.

Din l-anomalija ġiet indirizzata fl-2024 billi l-istess żieda bdiet tingħata lill-pensjonanti kollha, twieldu meta twieldu, skont iż-żieda perċentwali li toħrog mill-mekkanizmu.

L-istess riforma wkoll ħolqot divarju bejn iż-żewġ gruppi ta’ pensjonanti fid-Dħul Pensjonabbli Massimu, tant li sal-2023 id-differenza telgħet għal €6,407. Bil-għan li titnaqqas id-differenza fl-2024 beda proċess gradwali fuq medda ta’ snin sabiex dawk il-pensjonanti li twieldu qabel l-1962 u lis-salarju kurrenti tagħhom li kieku għadhom jaħdmu jaqbeż id-Dħul Pensjonabbli Massimu tagħhom jingħataw żieda addizzjonali fil-pensjoni tagħhom li dvarja skont is-salarju.

Titjib fil-Pensjonijiet

Mill-2018 il-pensjonijiet żdiedu kull sena, kemm għall-pensjonanti kontributorji kif ukoll dawk mhux kontributorji, kif jidher f’din it-tabella.

Year	Żieda fil-ġimgħa fil-Pensjoni	Żieda fil-ġimgħa fl-Allowance għall-Għoli tal-Ħajja	Żieda fil-ġimgħa
	€	€	€
2018	2.00	1.75	3.75
2019	2.17	2.33	4.50
2020	3.51	3.49	7.00
2021	3.25	1.75	5.00
2022	3.25	1.75	5.00
2023	2.60	9.90	12.50
2024	2.19	12.81	15.00

Mill-2024 ħaddiema li jagħżlu li jibqgħu jaħdmu meta jilħqu l-eta’ tal-irtirar bdew igawdu minn titjib fiż-żieda addizzjonali li jkollhom fil-pensjoni għal kull sena li jibqgħu jaħdmu. Iż-żidiet perċentwali huwa kif jidher f’din it-tabella:

Differiment b’	Rati ġodda
Sena	żieda minn 1.5% għal 6.5%
Sentejn	żieda minn 3% għal 13.5%
Tliet snin	żieda minn 4.5% għal 21%
Erba’ snin	żieda minn 6% għal 29%

L-eżenzjoni mit-taxxa fuq dħul mill-pensjoni għal persuni ta’ 61 sena u akbar fl-2024 tela’ għal 60 fil-mija. Din Ir-rata ser tkompli tiżdid sakemm id-dħul kollu jibda jiġi eżentat mill-2026 ‘l quddiem.
Mill-2024 din l-eżenzjoni bdiet tapplika wkoll għal romol li jkunu għadhom ma għaqux il-61 sena.
L-eżenzjoni mit-taxxa fuq dħul mill-pensjoni għal persuni ta’ 61 sena u akbar fl-2024 tela’ għal 60 fil-mija. Din Ir-rata ser tkompli tiżdid sakemm id-dħul kollu jibda jiġi eżentat mill-2026 ‘l quddiem.
Id-dħul mill-pensjoni tal-pensjonanti li jaħdmu huwa eżentat mit-taxxa sa massimu ta’ 40% fl-2023. Ir-rati ta’ eżenzjoni se jkomplu jiżdiedu gradwalment sakemm sal-2026 id-dħul kollu tal-pensjoni tagħhom ikun ħieles mit-taxxa.
Fl-2016 daħlet fis-seħħ il-Pensjoni Minima Garantita biex tipprovdi livell minimu ta’ dħul mill-pensjoni relatat mal-livell ta’ riskju ta’ faqar. Il-pensjoni titla’ kull sena bl-istess rata’ b’żidiet mogħtija għall-għoli tal-ħajja u fil-pensjonijiet.
Ġenituri huma intitolati għal Krediti tat-Tfal biex jikkumpensaw għal perjodi li jkollhom jieqfu mix-xogħol biex irabbu u jieħdu ħsieb lil uliedhom. Din il-miżura tgħin lil dawn il-ġenituri li jkollhom pensjoni aħjar meta jaslu biex jirtiraw.Fl-2016 daħal ukoll għall-ewwel darba l-kunċett tal-krediti tal-bolla għal perjodi ta’ bla mpjieg għal min ikun baqa’ jistudja u jispeċjaliżża u għal min ikompli bit-taħrig f’korsijiet fit-tul ta’ life long learning. Il-krediti mogħtija jkunu relatati mal-livell miksub fl-istudju.
Romol li jikkwalifikaw għal pensjoni kontributorja huma intitolati għal pensjoni l-aktar ogħla bejn il-pensjoni tagħhom stess u l-pensjoni tal-konjuġi mejjet tagħhom.
Fid-dawl tat-tneħħija ta’ kull forma ta’ diskriminazzjoni abbażi ta’ ġeneru fl-2017 saret revizjoni fil-pensjonijiet tan-nisa. Bħala riżultat ta’ din ir-reviżjoni il-pensjonanti nisa ġawdew minn żieda fil-pensjoni tagħhom.
Meta jilħqu l-età pensjonabbli persuni b’diżabilità huma intitolati għal pensjoni ekwivalenti għall-Pensjoni tal-Irtirar Mhux Kontributorja.
Persuni li twieldu bejn l-1950 u l-1956 f’impjieg u jkollhom xi Kontribuzzjonijiet tas-Sigurtà Soċjali neqsin, ngħataw l-opportunità li jħallsu għal massimu ta’ ħames snin mill-kontribuzzjonijiet neqsin tagħhom biex jikkwalifikaw għal pensjoni.
Persuni mwielda qabel l-1962 u li kienu f’impjieg qabel ma laħqu dsatax-il (19) sena saru eliġibbli għal pensjoni minima tal-irtirar jekk irnexxielhom jilħqu l-medja tal-kontribuzzjoni minima permezz tal-approvazzjoni tal-kontribuzzjonijiet soċjali mħallsa waqt li kienu jaħdmu qabel dsatax-il (19) sena.
Pensjonanti tas-servizz jibbenefikaw kull sena minn dħul ogħla bħala riżultat tal-għoti ta’ eżenzjoni ta’ mitejn ewro (€200) fil-pensjoni tas-servizz tagħhom.
La darba jilħqu l-età ta’ tnejn u sebgħin (72) sena, il-pensjonanti tas-servizz mill-2022 saru eliġibbli għal tnaqqis sħiħ tal-parti ikkommutata tal-pensjoni tas-servizz tagħhom għall-fini tal-pensjoni tas-sigurtà soċjali tagħhom.
Fl-2024 sar titjib ieħor fil-qafas tal-pensjoni tas-servizz bl-introduzzjoni ta’ konċessjoni favur uffiċjali pubbliċi li jkunu ġew boarded-out u ħarġu bil-pensjoni tas-servizz kmieni minħabba mard. Fil-każ tagħhom l-aġġustament tal-parti tal-pensjoni kkomutata isir wara 12-il sena minn meta jkun bdew jieħdu l-pensjoni tas-servizz u mhux meta jagħlqu 72 sena.
Eks uffiċjali fil-forzi dixxiplinati li jkun għadhom ma laħqux l-eta’ tal-irtirar u li ma jaħdmx u lanqas ħadu pensjoni tas-sigurta’ soċjali mill-2024 saru intitolati għal pagament ta’ bonus addizzjonali ekwivalenti għaż-żieda sħiha tal-ogħli tal-ħajja. Dan il-bonus jibqa’ jakkumula kull sena biż-żieda tal-ogħli tal-ħajja sakemm il-persuna jew tibda taħdem inkella tibda tieħu xi pensjoni jew benefiċċju tas-sigurta’ soċjali. Fl-istess ħin il-persuna tibqa’ titħallas anke meta jiġri dan bir-rata kif tkun akkumulat sa dakinhar.
Membri tal-forzi dixxiplinati li jagħzlu li jibqgħu fis-servizz għal aktar minn 29 sena jistgħu jibbenefikaw minn żieda sa’ massimu ta’ 23 fil-mija fil-pensjoni tagħhom.
Fl-2020 daħlet miżura li tolqot persuni li kien fil-forzi dixxiplinati u meta rtiraw mis-servizz jsibu mpjieg ieħor. Bit-tibdil li sar meta dawn il-persuni jilħqu l-età tal-irtirar u ssir l-evalwazzjoni tal-pensjoni kontributorja għall-irtirar, jekk ikun jaqblilhom bdew jitqiesu wkoll is-snin meta kienu fis-servizz qabel irtiraw. B’hekk jistgħu jgawdu minn rata ogħla ta’ pensjoni kontributorja għall-irtirar.
B’seħħ mill-2022 beda jsir aġġustament gradwali fil-pensjoni tar-romol sabiex finalment din tkun l-istess bħal tal-konjuġi tagħhom meta jiġu nieqsa.
Inbeda proċess fl-2022 biex isir aġġustament gradwali tar-rati tal-bonus għall-għoli tal-ħajja lill-pensjonanti kollha li rtiraw wara l-2008. Fi tmiem dan il-proċess ir-rata tal-bonus tibda titħallas l-istess għal kulħadd.
Kontribuzzjonijiet imħallsa minn pensjonanti li komplew jaħdmu wara li laħqu l-età tal-pensjoni jitqiesu fil-kalkolu tal-pensjoni tagħhom mill-età ta’ 65 sena.
Fl-2019 l-applikabbiltà tal-valutazzjoni tal-pensjoni għall-impjegati li bbenefikaw minn skemi ta’ rtirar kmieni, ġiet estiża għal impjegati li għażlu skemi bħal dawn qabel Jannar 2008. Qabel l-intitolament kien ristrett għall-impjegati li ħadu l-irtirar kmieni wara Jannar 2008.
Ingħatat konċessjoni fl-2019 lil persuni li ħadmu fil-Libja wara Jannar 1990, u li ġew affettwati ħażin minn bidliet fil-ftehim bilaterali tas-sigurtà soċjali bejn Malta u l-Libja. Dawn il-persuni ingħataw l-għażla li jirregolarizzaw il-pożizzjoni tagħhom billi jipprovdu evidenza dokumentata ta’ ħlas ta’ kontribuzzjonijiet fil-Libja jew billi jħallsu sa 10 snin ta’ kontribuzzjonijiet neqsin f’Malta.
Ħaddiema part-time b’aktar minn impjieg wieħed fl-2022 ingħataw l-opportunita’ li jħallsu l-bolla tas-sigurta’ fuq aktar minn xogħol part-time wieħed sa massimu ta’ 40 siegħa fil-ġimgha. Dan sar bil-għan li meta jaslu biex jirtiraw dawn it-tip ta’ ħaddiema jkollhom pensjoni aħjar.

Pagament ta’ COLA addizzjonali

Fl-isfond ta’ żieda fl-inflazzjoni l-Gvern fl-2023 vara mekkaniżmu sabiex titħallas COLA addizzjonali biex jgħin familji bi dħul taħt il-medja nazzjonali jilqgħu aktar għall-ogħli fil-prezzijiet.

L-ammont tal-pagament li jitħallas jiddependi minn żewġ fatturi: li d-dħul tal-familja ma jaqbizx id-dħul medjan nazzjonali ekwavilizzat u l-għadd ta’ membri fil-familja. Aktar ma d-dħul tal-familja jkun baxx aktar għoli jkun il-pagament. Fl-2024 il-ħlas, li mhux taxxabli, jvarja bejn €100 u €1,500.

Stima li saret wara l-introduzzjoni tal-allowance wera li kien hemm tnaqqis ta’ 0.4 fil-mija fl-għadd ta’ persuni f’riskju ta’ faqar.

Miżuri biex Jinċentivaw ix-Xogħol

Bil-għan li aktar benefiċċjarji soċjali u nisa jidħlu fid-dinja tax-xogħol fl-2014 u l-2015 ġew varati żewg skemi – dak tal-In-Work Benfit u dak tat-Tapering. .

Iż-żewġ skemi għenu sew biex persuni, l-aktar ġenituri waħedhom li jirċievu l-Għajnuna Soċjali, mhux biss biex isibu impjieg, iżda wkoll biex jibqgħu jaħdmu. Flimkien mas-servizz b’xejn għall-Ħarsien tat-Tfal, ikkontribwew biex tiżdied il-parteċipazzjoni tan-nisa fis-suq tax-xogħol u biex tonqos b’mod qawwi d-dipendenza fuq l-assistenza soċjali.

L-iskema tal-In-Work Benefit taħseb biex ittejjeb id-dħul ta’ familji bi dħul baxx jew medju u tapplika għal koppji miżżewġa, fejn iż-żewġ ġenituri jew wieħed jew waħda minnhom jaħdmu, kif ukoll għal ġenituri waħedhom li jaħdmu u għandhom tfal taħt it-23 sena.

Ir-rati tal-benefiċċju huma kkalkulati skont id-dħul nett mill-impjieg. Kemm ir-rati kif ukoll il-limiti tad-dħul żdiedu diversi drabi minn meta daħlet fis-seħħ l-iskema fl-2015.

L-aħħar ċaqlieq sar fl-2022:

Għall-koppji, fejn it-tnejn jaħdmu, it-threshold tela’ minn €35,000 għal €50,000
Għal genituri waħidhom li jaħdmu, it-threshold tela’ minn €23,000 għal €35,000.
Għall-koppji fejn wieħed mill-ġenituri jaħdem it-threshold tela’ minn €26,000 għal €35,000.

Ir-rati fit-thresholds il-ġodda huma ta’ €200 fis-sena għal kull wild; filwaqt li r-rati kollha eżistenti żdidu b’€100. Fl-2024 ir-rati kollha komplew jiżdiedu b’€50 oħra.

Bħala parti minn din l-iskema fl-2022 tnediet għotja ta’ €150 fis-sena għall-ħaddiema b’paga bażika li ma taqbiżx l-€20,000 u jaħdmu fil-għaxijiet, fi tmiem il-ġimgħa u bix-xift fis-settur privat.

L-iskema tat-Tnaqqis Gradwali tal-Benefiċċji tfasslet biex benefiċjari soċjali jinfatmu mid-dipendenza fuq l-għajnuna soċjali u jidħlu fid-dinja tax-xogħol. Minbarra li jtejbu l-għijxien tagħhom u tal-familji tagħhom huma jibdew jaħsbu għall-ġejjieni biex permezz tal-ħlas tal-kontribuzzjonijiet tas-sigurta’ soċjali jserrħu rashom li meta jirtiraw ikollhom pensjoni xierqa.

L-iskema, taħseb biex persuna tibqa tirċievi parti mill-benefiċċji li tkun intitolata għalihom meta tibda taħdem. Sal-2022, fl-ewwel sena f’impjieg kienet intitolata li żżomm 65% tal-benefiċċju, u 45% u 25% fis-sentejn ta’ wara. Matul l-istess perjodu, min iħaddem jitħallas 25% tal-benefiċċju.

Fl-2023 dan l-inċentiv tjieb bil-benefiċjarji jirċievu 10% aktar fir-rati. B’hekk fl-ewwel sena tax-xogħol dak li jkun jibqa’ jirċievi 75% tal-benefiċċju, fit-tieni sena 55% u fit-tielet sena 35%.

Persuni b’diżabilità

Persuni b’diżabilità sabuha aktar faċli biex isibu impjieg. L-impjieg tagħhom kien iffaċilitat permezz ta’ inċentivi fiskali offruti lil min iħaddem u permezz tal-infurzar ta’ liġi li għadiet fl-1969 biex tirriserva 2% tal-ħaddiema ta’ kumpaniji b’aktar minn 20 impjegat għal persuni b’diżabilità.
Fl-istess ħin, persuni b’diżabilità fl-impjieg u li jaqilgħu aktar mill-paga minima ngħataw id-dritt li jżommu l-Pensjoni tad-Diżabilità tagħhom.
Għal dawk il-persuni li minħabba d-diżabilita’ severa tagħhom bl-ebda mod ma jistgħu jaħdmu saru eliġibbli għall-Assistenza Miżjuda għal Diżabilita’ Severa. Dan sar bis-saħħa ta’ riforma varata fl-2017 fl-assistenza għad-diżabilita’. Dawn il-persuni jirċievu l-ogħla rata ta’ assistenza għal diżabilita’ li gradwalment fuq medda ta’ tlett snin telgħet sakemm fl-2020 laħqet l-istess livell ta’ Paga Minima Nazzjonali netta.
L-istess riforma tat id-dritt għal Assistenza għal Diżabilita’ lill-persuni neqsin minn driegħ jew riġel.
Minbarra l-Indiċi Barthel, li japplika għal persuni bi problemi ta’ mobilità, fl-2019 ġiet introdotta Evalwazzjoni tal-Klassifikazzjoni tal-Indeboliment biex jitwessgħu l-parametri tal-eliġibilità għal forom oħra ta’ diżabilità severa.
Il-kriterji ta’ eliġibilità biex tikkwalifika għall-Għajnuna għad-Diżabilità twessgħu fl-2020 biex iħaddnu persuni li huma neqsin mis-smiegħ jew li ma jitkellmux. Applikant medicament ċċertifikat li jkun nieqes mis-smiegħ jew ma jitkellemx sa grad ta ‘mhux inqas minn 70 decibel, u li jikkwalifika għall-Allowance tat-Tfal b’Diżabilità, jsir eliġibbli għall-Għajnuna għad-Diżabilità meta jilħaq 16-il sena.
Fis-sena ta’ wara l-persuni ċċertifikati li qed isofru minn diżabbiltà severa u indeboliment intellettwali saru eliġibbli għall-Allowance Żieda għal Diżabbiltà Severa jekk ma setgħux jiġu impjegati bi qliegħ.
Il-kriterji tat-test tal-mezzi biex tikkwalifika għall-assistenza kollha tad-diżabilità tneħħew fl-2022.
L-Għotja għal Carer, ġiet introdotta fl-2021 għall-ġenituri li jkollhom jieqfu mix-xogħol biex jieħdu ħsieb wild b’diżabilità severa ta’ fl-eta’ ta’ aktar minn sitttax-il (16) sena. L-għotja kienet oriġinarjament stabbilita għal €300 fis-sena u żdiedet għal €500 fl-2022. Mill-2023 l-għotja hija marbuta man-nofs tal-Paga Minima Nazzjonali netta annwali. Biż-żieda fir-rata fl-2024 l-għotja kważi laħqet €5,000.

Anzjani

Fl-2012 bdiet tingħata għotja annwali lil persuni anzjani li jibqgħu jgħixu f’darhom jew mal-qraba tagħhom. Għall-ewwel l-għotja kienet titħallas lil persuni fl-eta’ ta’ 80 sena u aktar. Fis-snin ta’ wara, l-età biex persuna tikkwalifika tnaqqset għal 75 Fl-2020 l-għotja żdidt b’ €50 għal €350 għal persuni fl-eta’ 80 sena u aktar. u bdiet tingħata wkoll lil persuni anzjani li minn buthom iħallsu biex jgħixu fi djar residenżjali. Fl-2022 l-għotja żdidt mill-ġdid għal €400 u bdiet tingħata woll lil persuni anzjani li minn buthom iħallsu biex jgħixu fi djar residenzjali. Fl-2024 l-għotja ta’ persuni fl-eta’ ta’ 80 sena u akbar żdidt għal €450.
Għal persuni anzjani, speċjalment nisa rtirati, li fl-imgħoddi għamlu xi snin jaħdmu iżda ma kellhomx bolol biżżejjed biex jikkwalifikaw għall-pensjoni kontributorja kull sena jirċievu bonus skont l-għadd ta’ bolol tas-sigurta’ soċjali li laħqu ħallsu. Meta ġie introdott fl-2015 il-bonus kien ta’ €200 għal min ħallas aktar minn ħames snin bolol u €100 għal dawk b’ kontribuzzjonijiet ta’ aktar minn sena iżda anqas minn hames snin. Tul is-snin l-ammont tal-bonus tjieb u matul l-2024 il-benefiċjarji qed jirċievu ħlas ta’ €500 jew €600.
Tniedet riforma li sabiex il-Pensjoni tal-Wens u l-Għajnuna Soċjali għal Carers jingħaqdu f’qafas wieħed bil-għan li tgħin aktar nies li jieħdu ħsieb anzjani u fl-istess ħin aktar anzjani jkunu jistgħu jibqgħu jgħixu fi djarhom u fil-komunita’. Il-Pensjoni saret magħrufa bħala Allowance Miżjuda għal Carer u titħallas lil dawk il-carers, inklużi l-konjuġi, li jieħdu ħsieb persuni b’livell għoli ta’ dipendenza. Benefiċċju ieħor, bl-isem ta’ Allowance għal Carer, tfassal għal dawk li jieħdu ħsieb persuni b’livell medju ta’ dipendenza. Fiż-żewġ każi, ir-rati pagabbli tjiebu sew u tneħħa l-ħtieġa tat-test tal-mezzi. Jekk benefiċjarju miżżewweġ ta’ din l-allowance jitlef id-dritt għal xi benefiċċju soċjali ieħor membri oħra tal-familja jitħallsu allowance addizzjonali fil-ġimgħa. (2017-2018)
Fl-2019 tjiebu l-kriterji sabiex applikanti għaż-żewġ allowances jkunu eżentati mit-test tal-meżżi. Persuni miżżewwġa li jgħixu fl-istess dar ma’ persuna anzjana ngħataw id-dritt li huma wkoll jirċievu l-Allowance għal Carer sakemm jilħqu l-eta’ tal-irtirar.
Il-kriterji ta’ eliġibbilita għaż-żewg allowances twessgħu fl-2021 biex tingħata opportunita lill-persuni rtirati jikkwalifikaw għal dawn il-benefiċċji, sakemm perjodikament jiġu eżaminati biex ikun aċċertat li jkunu jifilħu fiżikament u mentalment biex jagħtu din il-kura. Il-konjuġi, iżda, xorta waħda baqgħu esklużi.
Il-liġi dwar is-Sigurta’ Soċjali qed tiġi emendata fl-2023 biex tirrikonoxxi koppji f’unjoni ċivili jew koabitazzjoni u b’hekk jkunu jistgħu jikkwalifikaw għall-Allowance għal Carer jew l-Allowance Miżjuda għal.
Mill-2023 persuni li għal xi żmien waqfu mix-xogħol biex jikkuraw ġenituri f’darhom jistgħu jgawdu minn krediti sa erba’ (4) snin kontribuzzjonijiet tas-sigurta’ soċjali. Barra minn hekk, lil min ikun qed jieħu xi waħda mill-allowances għal carers ingħataw l-opportunità li jekk ikollhom bżonn, iħallsu sa ħames (5) snin kontribuzzjonijiet neqsin meta jagħlqu d-disgħa u ħamsin (59) sena sabiex itejbu d-dritt tal-pensjoni tal-irtirar tagħhom meta jilħqu l-eta’ tal-irtirar.
Anzjani li jagħżlu li jibqgħu jgħixu f’darhom u jimpjegaw persuna, full-time jew part-time, biex tieħu ħsiebhom jingħataw sussidju, magħruf bħala Carer at Home, biex jgħinhom ilaħħqu mal-ispejjeż. Ir-rata massima ta’ dan is-sussidju, li tnieda fl-2017, fl-2024 laħaq ir-rata ta’ €8,000 fis-sena.
Anzjani wkoll għandhom l-opportunita’ li jqabbdu persuna tal-għażla tagħhom għal numru ta’ sigħat fil-ġimgħa biex tgħinhom fix-xogħol tad-dar u tagħmilhom xi qadi meħtieġ. Ir-rata ssussidjata stabbilita’ fl-2022 ħija ta’ €7 fis-siegħa.
Koppji miżżewġin u persuni waħedhom, inklużi pensjonanti bi dħul baxx, huma ntitolati għall-Assistenza Supplimentari li permezz ta’ diversi aġġustamenti fl-iskema mill-2017 tjiebu r-rati mħallsa kif ukoll twessgħa il-limitu tad-dħul biex persuni miżżewġin jikkwalifikaw għall-benefiċċju. Fl-2021 u għal darb’ohra fl-2022 żdiedu r-rati skont id-dħul u l-istat konjugali tal-benefiċċjarji. Barra minn hekk is-suppliment addizzjonali beda jitħallas bla distinzjoni lil kull persuna ta’ 65 sena u aktar li tikkwalifa għal din l-għajnuna
Persuni fl-eta’ ta’ tmenin (80) sena u aktar li jirċievu l-Għajnuna Supplimentari mill-2022 saru awtomatikament eliġibbli, mingħajr il-ħtieġa ta’ test tal-mezzi, għall-għajnuna medika (Karta Roża) bla ħlas.

Romol

Ir-Romol li jaħdmu u li jirċievu pensjoni kontributorja fl-2018, ingħataw id-dritt li jibbenefikaw mill-Benefiċċji għal Mard.
Pensjonanti romol bi tfal taħt it-18-il sena fl-2020 saru eliġibbli għal rata miżjuda ta’ allowance għal kull wild, irrispettivament minn jekk humiex f’impjieg jew le. L-allowance fil-ġimgħa żdiedet b’€5.46 għal €10.
L-Att dwar is-Sigurtà Soċjali emendat fl-2021 biex jaġġorna l-interpretazzjoni ta’ armla biex jivvalida d-dritt tal-konjuġi ħajjin f’unjoni ċivili jew koabitazzjoni li jiġi rikonoxxut bħala armla/armla, jekk ikun ippruvat li l-unjoni ċivili jew il-koabitazzjoni ma setatx tkun kuntrattata u reġistrata minħabba li wieħed mill-partijiet miet bejn l-1 ta’ Jannar 2017 u l-31 ta’ Diċembru 2020.

Familji bit-tfal

Ir-rata tal-Benefiċċju tal-Maternità żdiedet għal l-istess livell tal-Paga Minima Nazzjonali għan-nisa li jaħdmu għal Id-dritt għall-Leave tal-Maternità ġie estiż b’ġimgħatejn oħra għal 18-il ġimgħa. (2013)
Ġenituri adottivi huma eliġibbli għall-Benefiċċju tal-Leave fuq l-istess linji tal-Leave għall-Maternità. (2015)
Għotja ta’ €10,000 daħlet fis-seħħ fl-2018 sabiex tgħin ġenituri li jadottaw jkunu jistgħu jlaħħqu mal-ispejjeż tal-adozzjoni ta’ tfal minn barra l-pajjiż. Koppji li jaddottaw tfal lokalment saru eliġibbli wkoll fl-2021 għal din l-għotja, iżda l-massimu li jitħallas fis-sena huwa ta’ €1,000.
Fl-2020 beda jingħata għall-ewwel darba bonus ta’ €300 għal kull twelid jew adozzjoni biex tgħin familji fiż-żieda fl-ispejjeż li jkollhom. Fl-2022 laħaq €400 u fl-2024 kompla jiżdied għal €500, filwaqt li l-bonus li jitħallas għat-tieni wild ġdid jew aktar fil-familja tela’ għal €1,000.
Ir-rata minima annwali tal-Allowance għat-Tfal żdiedet minn €350 għal €450 għal kull wild. Fl-istess waqt, kapijiet tal-familja li għandhom paga minima saru eliġibbli għall-ogħla rata ta’ Allowance tat-Tfal. (2013)
Fl-2019 żdiedu r-rati tal-Allowance tat-Tfal li jitħallsu lil familji bi dħul baxx, bl-ogħla rata pagabbli titla’ b’€96 għal €1,252. Dan kien l-ewwel ċaqliq f’dawn ir-rati mill-2008.
Mal-ħlas tal-Allowances tat-Tfal fl-2021 daħal kunċett ġdid taħt is-sura ta’ suppliment addizzjonali għal kull wild biex familji jkunu megħjuna jlaħħqu aktar mal-ispejjeż tat-trobbija. Is-suppliment kien ta’ €50 jew €70 għal kull wild skont id-dħul tal-familja. Fl-2023 is-suppliment żdied b’€90 għal €140 u €160 għal kull wild u fl-2024 kompla jikber b’€250 għal €390 u €410 għal kull wild. Din kienet l-akbar żieda f’dan il-benefiċċju minn meta ġie introdott ħamsin sena ilu.
Mill-2024 daħal fis-seħħ benefiċċju ġdid għal ġenituri ta’ tfal ta’ bejn 16 u 18-il sena li jkunu f’edukazzjoni post-sekondarja u jgħixu mal-familja. Dan il-benefiċċju jlaħħaq €500 fis-sena għal tlett snin.
Fl-2020 beda jingħata għall-ewwel darba bonus ta’ €300 għal kull twelid jew adozzjoni biex tgħin familji fiż-żieda fl-ispejjeż li jkollhom. Fl-2022 l-allowance saret €400.
Ġenituri li minħabba mard rari li jolqot lill-uliedhom ikollhom jieqfu mix-xogħol biex iduru b’uliedhom mill-2020 bdew jikkwalifikaw għal kontribuzzjonijiet akkreditati tas-sigurtà soċjali biex il-perjodu ta’ waqfien mix-xogħol ma jaffettwax ħazin ir-rekord tal-kontribuzzjonijiet. B’hekk meta jilħqu l-età tal-pensjoni jkunu eliġibbli għal pensjoni li ma tkunx imnaqsa.
L-Allowance għal Tfal fil-Foster Care kompliet żdiedet fl-2010, fl-2018 u fl-2021. Il-ġenituri li jiffosterjaw issa huma eliġibbli għal allowance annwali ta’ €5,720 għal kull wild fil-kura tagħhom.
Fl-2023 daħlet sistema li biha dawk il-ġenturi li jaddottaw il-wild li jkunu qegħdin jiffosterjaw lokalment jibqghu jirċievu parti mill-Allowance għal Tfal fil-Kura. Fejn qabel din l-allowance kienet tieqaf immedjatament mal-adozzjoni, din l-allowance tonqos gradwalment fuq perjodu ta’ 4 snin jew sakemm il-wild jagħlaq 21 sena skont liema tiġi l-ewwel. Fl-ewwel sena tal-adozzjoni l-ħlas ikun ta’ 80% tal-allowance, fit-tieni sena 60%, fit-tielet sena 40% u fir-raba’ sena 20%.
L-Allowance ta’ Ltim fl-2018 ġiet estiża għal ltiema li jaħdmu.
L-Allowance għat-Tfal b’Diżabilità li titħallas lill-ġenituri ta’ tfal li jbatu minn xi forma ta’ diżabilità fiżika jew mentali żdiedet fl-2014 minn €16.31 sa €20 fil-ġimgħa. L-allowance fil-ġimgħa kompla żdied għal €25 fl-2019 u €30 fl-2022.
Ġenituri waħedhom jingħataw l-opportunità li fl-istess ħin jibbenefikaw mill-ħlas ta’ Assistenza Soċjali u stipendju meta jibdew studji sekondarji. L-ammont pagabbli ta’ għajnuna soċjali u l-istipendju madankollu ma jistgħux jaqbżu l-paga minima nazzjonali. Fl-2019 din il-konċessjoni ġiet estiża għal benefiċjarji tal-assistenza soċjali ta’ aktar minn 23 sena li jiddeċiedu li jibdew studji fil-Kulleġġ Malti tal-Arti, Xjenza u Teknoloġija (MCAST) jew l-Università ta’ Malta.

Miżuri Oħra

B’effett mill-2024 bdew jitħallsu rati ogħla fil-Benefiċċju tal-Qgħad li jitħallas lil persuni li jitilfu l-impjieg tagħhom sakemm isibu impjieg ieħor. Ir-rati l-ġodda huma aktar relatati mas-salarji jew il-qliegħ li persuna jkollha qabel tilfet l-impjieg tagħha. L-inqas rata tal-benefiċċju tinħadem fuq il-Paga Minima Nazzjonali filwaqt li l-ogħla rata tinħadem fuq 175% tal-Paga Minima Nazzjonali.
L-Allowance għad-Dipendenti mid-Droga żdiedet fl-2016, 2018 u l-2024 biex tgħin lil persuni affettwati li jsegwu programm ta’ riabilitazzjoni għall-abbuż mid-droga jew mill-alkoħol. Ir-rata preżenti hija ta’ €50 fil-ġimgħa.
Fl-2019 persuni li jaħdmu għal rashom ingħataw id-dritt storiku li jirċievu Benefiċċji tal-Qgħad jekk jieqfu mill-attività tagħhom u jibdew jirreġistraw għax-xogħol, b’hekk tqigħdhom fuq l-istess livell bħal persuni impjegati.
Il-mekkaniżmu tat-test tal-mezzi rriformat biex jinħoloq limitu wieħed għall-Għajnuna mhux Kontributorja kollha, inkluż l-Karta Roża. (2017)
Id-diskriminazzjoni bejn l-irġiel u n-nisa fir-rati tal-benefiċċji mħallsa skont l-Att dwar is-Sigurtà Soċjali tneħħiet fl-2016.
L-Att dwar is-Sigurtà Soċjali jipprovdi għall-ħlas ta’ Assistenza Medika sakemm il-kap tal-familjja jkun suġġett għal test tal-mezzi. Emenda fil-leġiżlazzjoni fl-2019 tat rikonoxximent bħala kap tal-familja lil ulied li jieħdu ħsieb il-ġenituri tagħhom u li qed jirċevu l-Allowance Miżjuda għal Carer jew l-Allowance għal Carer jekk applikaw għal Assistenza Medika.
Fl-istess sena, koppji miżżewġin li jbatu minn mard kroniku u li jirċievu l-Assistenza Medika mhux kontributorja saru eliġibbli għal żieda ta’ €5.14 fil-ġimgħa.
Fl-2019 ukoll, il-persuni kollha b’diżordni bipolari, depressjoni bil-psikożi u mard terminali ingħataw id-dritt għall-Assistenza Medika jekk jissodisfaw il-kriterji tat-test tal-mezzi.
Fl-2020 il-kundizzjonijiet tal-Fibromyalgia u ME bdew jiffurmaw parti mill-lista ta’ kundizzjonijiet tal-Għajnuna għal Mard mhux kontributorja. B’hekk dawk li minħabba l-kundizzjoni tagħhom ma jistgħhux jaħdmu, jekk jissodisfaw it-test tal-mezzi u l-kriterji mediċi ta’ eligibiltà jsiru ntitolati għall-għajnuna medika
Sar tibdil ieħor fl-2020 fil-ħlas tal-Benefiċċju Kontributorju għall-Mard biex jiġu mgħejjuna persuni li jkunu taħt kura medika f’intervalli regolari bħal fil-każ tat-trattament tal-kanċer. Dawn il-persuni saru ntitolati għal ħlas tal-benefiċċju mill-ewwel ġurnata, mit-tieni talba ‘l quddiem, u mhux mir-raba’ ġurnata kif iseħħ f’każijiet oħra ta’ mard
Pensjonanti b’diżabbiltà fl-2022 bdew jikkwalifikaw b’mod sħiħ għal benefiċċji ta’ korriment, mard jew qgħad mingħajr ma jkollhom tnaqqis fil-pensjoni tagħhom.
Persuni li jirċievu l-assistenzi soċjali mill-2022 bdew għall-ewwel darba jieħdu ż-żieda sħiħa għall-għoli tal-ħajja, minflok żewġ terż taż-żieda.